U Banjaluci je danas otvorena izložba arhivskih dokumenata “Banjaluka 1918” o istoriji Banjaluke, od njenog pada pod Habzburšku monarhiju do konačnog prisajedinjenja Kraljevini Srbiji, te formiranja i konsolidacije organa nove vlasti Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Direktor Arhiva Republike Srpske Bojan Stojnić rekao je da je izložba povodom velikog jubileja, 100 godina od oslobođenja Banjaluke u Prvom svjetskom rat organizovana na visokom akademskom i profesionalnom nivou.
– Taj datum iz naše nacionalne istorije je i značajniji zato što je Banjaluka nakon više vijekova osmanske okupacije bila i pod austro-ugarskom okupacijom. Govori o životu grada od 1913. do 1918. godine i događajima koji su se desili nakon oslobođenja Banjaluke 21. novembra 1918. Već 27. novembra, banjalučko Narodno vijeće proglasio je prisajedinjenje Banjaluke Kraljevini Srbiji, tako da je od tog datuma pa do 1. decembra grad bio dio Kraljevine – pojasnio je Stojnić.
Dekan Filozofskog fakulteta Srđan Dušanić istakao je da Fakultet ove godine sa radošću obilježava 30 godina postojanja, dodavši da je tim povodom, u nizu aktivnosti, organizovana i ova izložba.
– Izložba će nadograditi već izložene motive iz srpske nacionalne istorije i želimo da ona, pokazujući period oslobođenja Banjaluke, bude podstrek našim studentima u njihovom radu – dodao je Dušanić.
Profesor na Katedri za istoriju Filozofskog fakulteta Borivoje Milošević, u čijem prostoru je izložba upriličena, izjavio je da su neki važni događaji poput suđenja banjalučkim gimnazijalcima, veleizdajničkog procesa u Banjaluci obilježili živog grada u Prvom svjetskom radu.
– Ono što je posebno bitno, mnogi dokumenti i fotografije su po prvi put objavljeni na ovoj izložbi, tako da ovjde ima i nekih istorijskih rariteta – napomenuo je Milošević.
On je napomenuo da je izložba uglavnom rađena na arhivskoj građi koja se čuva u Arhivu Srpske, dio iz Arhiva BiH, Arhiva SANU-a i Vojnog arhiva iz. Beograda.
Na izložbi se mogu vidjeti arhivski dokumenati sa velikim brojem fotografija, službenih akata, izvještaja, mapa, razglednica i novina.
Posebna pažnja posvećena je godinama Prvog svjetskog rata i austrougarskoj represiji prema srpskom političkom i nacionalnom korpusu, odnosno 1918. godini, kao godini oslobođenja i ujedinjenja.
Izložba “Banjaluka 1918” prvi put je otvorena 2018. Godine, povodom jednog vijeka od oslobođenja grada u Prvom svjetskom ratu, a kroz dokumente i fotografije, prati život u Banjaluci od početka do kraja rata, sa naglaskom na dolazak oslobodilaca 1918. godine.
Izložba će biti otborena do 21. novembra, dana kada su srpske jedinice svečano ušle u Banjaluku.
Domaćin izložbe je Institut za humanističke i društvene nauke Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci, javlja Srna.
